Her insan ne vakit öleceğini merak eder. Ancak kimse kimseye mevt tarihini bildiremez. Alışılmış ki sağlıklı yaşamanın olağan ömür mühletini uzattığı, sıhhatsiz yaşamanın ise kısalttığı bilinir. New York merkezli bir biyoteknoloji şirketi olan Tally Health ise yanak hücrelerindeki tükürük örneklerini tahlil ederek biyolojik yaşı hesaplayabilen “CheekAge” isimli bir epigenetik saat geliştirdiğini açıkladı. (CheekAge: Yanak yaşı. Epigenetik: DNA değişikliklerini inceleyen bilim dalı). Açıklamaya nazaran, CheekAge, yanak hücrelerinden alınan tükürük örneklerindeki DNA’ları inceledi.
DNA’daki değişikliklerin tahlilinin, kişinin bir yıl içinde ölüp ölmeyeceğini gösterdiği bildirildi. Epigenetik saatin kişinin gerçek yaşından fazla hücrelerinin ne kadar yaşlı olduğunu tahlil ettiği bildirildi. Uzmanlar, “Biyolojik yaş genetik, gerilim, uyku, beslenme ve sigara içme üzere faktörlerden etkilenebilir, bir kişinin gerçek yaşından daha yüksek yahut düşük olabilir” dedi. Uzmanlar, epigenetik saati geliştirmek için ölmüş 1.513 kişinin bilgilerini inceledi. Tahliller, DNA’daki değişimlerin vefat oranıyla kıymetli ölçüde kontaklı olduğunu ortaya koydu. Epigenetik saatin gelecekte yaşayanlar üzerinde uygulanarak, geniş bir vakit içinde ne vakit öleceklerinin kestirim edilebileceği tabir edildi.
‘Sağlıklı yaşamayı teşvik edebilir’
– King’s College London’da Kök Hücre Bilimleri Profesörü Dusko Ilic: “Epigenetik saatler somut varsayımlar yerine risk değerlendirmeleri sağlıyor. CheeseAge de vefata odaklanmak yerine sağlıklı yaşlanmayı teşvik ederse daha yararlı olur.”
– Bath Üniversitesi’nde Epigenetik Profesörü Adele Murrell: “DNA’daki değişiklikler teorik olarak geri döndürülebilir. Kelam konusu epigenetik saat de insanlara erken bir mevte yanlışsız gittikleri, daha sağlıklı yaşamaları konusunda uyarıcı olabilir. Öte yandan DNA’daki değişimler sıhhatsiz ömür üsluplarıyla yakından ilişkilidir ve epigenetik test yapılmadan da görülebilir.”
Asırlık hayatın sırları
Dün 100 yaşına basan ve hayatını bakımevinde sürdüren ABD’nin eski başkanı Jimmy Carter’ın torunu Jason Carter, dedesinin uzun ömrünün sırlarını şöyle açıkladı: “Ağır kanser hadisesini yenerek hayatta kalan dedem, hayatı boyunca antrenman yaptı, her gün açık havada koştu ve tenis oynadı, yüzdü, bisiklet sürdü, sağlıklı beslendi, geçen yıl kaybettiğimiz babaannemle keyifli yaşadı, sevgiye, arkadaşlığa, hedef edinmeye, hayır işlerine değer verdi. Artık ise fizikî olarak çok gerilese de duygusal olarak hâlâ yeterli, gülüyor, seviyor.”